Het water kan opraken, zelfs in Nederland

Vooral in droge, warme periodes wordt volop gebruikgemaakt van kraanwater. Om te drinken, maar ook voor het sproeien van de tuin en lange, verfrissende douches. Vitens en de provincie Overijssel roepen - niet voor het eerst - op tot zuinigheid.

Het watergebruik door consumenten; Jelle Hannema verbaast zich er geregeld over. Rijdt de bestuursvoorzitter van Vitens ergens langs een tuintje, staat iemand daar midden op de dag, in de volle zon, met drinkwater het gazon te sproeien. "Het water is al bijna verdampt voor het de grond raakt", zegt hij hoofdschuddend. "Het effect voor de tuin is laag, maar het effect op ons drinkwatergebruik is ontzettend hoog. Het is gewoon zonde dat een hoogwaardig product voor zoiets gebruikt wordt."

Het is grappig om te zien, geeft hij toe. Als er ook maar een klein vlekje op Buienradar te zien is, neemt het watergebruik af. Wolken en een minder felle zon doen dat ook. "Die gedragscomponent bepaalt of we alle hens aan dek moeten hebben en buiten de vergunning moeten gaan." Want als het heet en droog is, zoals afgelopen maand, is het precies andersom. Dan is twee keer douchen per dag eerder regel dan uitzondering, worden overal zwembadjes gevuld en tuinen besproeid.

Aanpassen
Het is het gevolg van weersomstandigheden die Hannema 'exceptioneel' noemt. "Dit hebben we in de laatste twee jaar nog niet meegemaakt." Tegelijkertijd houdt hij er serieus rekening mee dat dit soort omstandigheden zich vaker gaan voordoen, met het veranderende klimaat. En dat betekent dat Vitens en de gebruiker zich zullen moeten aanpassen. Hannema: "Er is een eindigheid aan de beschikbaarheid van water. Dat is on-Nederlands, want we waren er altijd aan gewend om het zo snel mogelijk af te voeren, nu moeten we er aan wennen dat we het gaan vasthouden. We krijgen vaker met dit soort periodes van neerslagtekorten te maken. De voorraad gaat krimpen en dat bedoel ik met eindigheid. We moeten die voorraad op peil houden en kritisch kijken hoeveel we onttrekken en waar." Vooral Twente en de Achterhoek zijn - zoals bekend - extra gevoelig voor neerslagtekorten, omdat er in bepaalde delen geen aanvoer van water is en de gronden hoog liggen.

Eigenlijk zou er niet meer water gebruikt moeten worden dan er valt, geeft Boerman aan. "Als er minder neerslag is, zou je willen dat er ook minder aan de grond onttrokken wordt. Maar het is juist tegenovergesteld. Want als er minder water valt, is de vraag groter."

Spanningen
Het zorgt voor spanningen, vooral als Vitens meer gebruikt dan mag, zoals afgelopen maand. Boeren en natuurbeheerders zijn daar niet blij mee, weet Boerman, omdat zij niet mogen sproeien en beboet worden als ze dat wel doen. "Het verschil is dat Vitens een leveringsplicht heeft voor drinkwater, terwijl een boer het gebruikt voor productie. En drinkwater gaat voor het sproeien." 

Om grote tekorten te voorkomen, wordt nagedacht over oplossingen. Zoals extra waterwingebieden, of een leiding van onder de IJssel naar Twente. Maar eigenlijk ligt sleutel bij mensen thuis. Hannema kan niet vaak genoeg benadrukken hoe belangrijk het is om zuinig met drinkwater te zijn. En ook Boerman doet dat. "Uit de kraan komt voldoende water, maar we moeten dat niet overal voor gebruiken."

Zelf probeert de Vitens-baas het goede voorbeeld te geven. Zo heeft hij thuis een emmer in de douche staan, waarmee hij het eerste, koude water opvangt. Gebruikt hij voor de planten.

Bron; Tubantie